Μαρία Ευθυμίου [Mathesis]: Γεωργοί και ηθικές αξίες

Γεωργοί και ηθικές αξίες (10')

Το βίντεο αποτελεί μέρος του μαθήματος «Παγκόσμια Ιστορία» με διδάσκουσα την κα. Μαρία Ευθυμίου, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το μάθημα προσφέρεται δωρεάν από το Κέντρο Ανοικτών Διαδικτυακών Μαθημάτων Mathesis στη σελίδα http://mathesis.cup.gr.

Καθώς ωριμάζει η γεωργική ζωή, είναι προφανές, από διάφορες μελέτες που γίνονται και ερμηνεύουν θεούς και θεότητες του πανθέου των διαφόρων λαών, που γνωρίζουμε, της πρώιμης Γεωργικής Επανάστασης, ότι οι θεότητές τους όχι μόνο ιεραρχούνται, αλλά μέσα σ’ αυτές μπαίνουν και κάποιες εμβόλιμες θεότητες, οι οποίες εκφράζουν ηθικές αξίες. Όχι μόνο δηλαδή τη δύναμη του άλφα ή του δείνα φυσικού φαινομένου —που θα περίμενε κανείς, —αλλά και ηθικές αξίες. Μπαίνουμε δηλαδή σε διαδικασίες αναφοράς στο θείο, που θα διαφύγουν από τη φύση και από την πολλαπλότητα της φύσης.

Το πέρασμα στον μονοθεϊσμό Π (για πρώτη φορά στη γνωστή ιστορία!): Ο φαραώ της Αιγύπτου Αμενχοτέπ Δ΄ - ή Αμένωφις Δ΄ (περίπου 1353-1336 ή 1351-1334), περισσότερο γνωστός με το όνομα Ακενατόν, ήταν ο δεύτερος γιος του Αμένοφι Γ΄ και πατέρας του Τουτανχαμών – αποφάσισε, γύρω στο 1360 π. Χ., ότι δεν ισχύουν οι πολλοί θεοί που τότε υπήρχαν στην Αίγυπτο, αλλά ότι ένας είναι ο θεός, μοναδικός θεός, και αυτός είναι ο Ήλιος — που τον ονόμασε, ο Αμενχοτέπ, Ατόν. Μάλιστα, πιστεύοντας ότι υπάρχει ένας μόνο θεός, δημιουργός των πάντων, αυτός ο ιδιότυπος φαραώ άλλαξε το όνομά του και ονόμασε τον εαυτό του Ακενατόν, που θα πει «το πνεύμα του ήλιου» (το πνεύμα του ήλιου, η δύναμη του ήλιου, που στην ουσία είναι η δύναμη του παντός, της δημιουργίας).

Κατά πολλούς μελετητές, η ζωροαστρική σύλληψη πιθανότατα, είναι εκείνη η πρώτη μονοθεϊστική σύλληψη. Οι Εβραίοι υπολογίζεται ότι έγιναν μονοθεϊστές γύρω στο 1200-1100 π. Χ. και υπάρχει η πιθανότητα οι Εβραίοι να εισέπραξαν τον μονοθεϊσμό από αυτή τη σύλληψη του φαραώ Ακενατόν (κατά τη διάρκεια της παραμονής τους ως δούλοι στην Αίγυπτο).