Landschap met de val van Icarus

Pieter Bruegel de Oude (1595-1600)


Σὲ ἕναν διάσημο πίνακα ποὺ ἀποδίδεται στὸν Μπρέγκελ τὸν Πρεσβύτερο (1525/30-1569) – τὸ ἔργο εἶναι ἀνυπόγραφο καὶ ἀχρονολόγητο – καὶ ὁ ὁποῖος βρίσκεται στὸ Musée d’Art Ancien τῶν Βρυξελλῶν, βλέπουμε, σὲ πρῶτο ἐπίπεδο, ἕναν γεωργὸ νὰ ὀργώνει τὸ χωράφι του, σὲ δεύτερο, ἕναν βοσκὸ νὰ βόσκει τὸ κοπάδι του, ἀπὸ κάτω τὴ θάλασσα νὰ ἁπλώνεται γαλήνια, ἕναν ψαρὰ νὰ ψαρεύει μὲ καλάμι, μιὰ γολέτα καὶ ἄλλα πλεούμενα νὰ βολταντζάρουν, στὸ βάθος ἀριστερὰ τὴν πόλη, δέντρα, θάμνους, πουλιά. Χαρὰ Θεοῦ.
Ὅταν διαβάσεις τὸν τίτλο τοῦ πίνακα – ἐξαιρετικὸ παράδειγμα καὶ τοῦτος ὁ πίνακας, ὅπως καὶ ἄλλοι τοῦ ἴδιου ζωγράφου, γιὰ τὴ σημασία τοῦ τίτλου καὶ στὴ ζωγραφική –, τότε προσέχεις καλύτερα καὶ βλέπεις μιὰ λεπτομέρεια ποὺ διαφορετικὰ δὲν θὰ τὴν πρόσεχες ἴσως καθόλου ἢ δὲν θὰ τῆς ἔδινες τὴ δέουσα σημασία: τὰ πόδια ἑνὸς ἀνθρώπου ποὺ πνίγεται στὴ θάλασσα. Ὁ τίτλος ὑποδεικνύει, ἐπιπλέον, καὶ τὴν κατεύθυνση πρὸς τὴν ὁποία πρέπει νὰ ἀναζητηθεῖ ἡ ἑρμηνεία τοῦ ἔργου. Ἀναφέρομαι προφανῶς στὸν πίνακα Ἡ πτώση τοῦ Ἰκάρου.
Ὁ πίνακας, ὁ μόνος τοῦ μεγάλου Φλαμανδοῦ μὲ μυθολογικὸ θέμα, ἀντλεῖ τὴ θεματικὴ ὕλη του, μᾶς λένε οἱ μελετητές, ἀπὸ τὶς  Μεταμορφώσεις τοῦ Ὀβιδίου [VIII, 183-235], ὅπου καὶ ὁ ψαρὰς ποὺ ψαρεύει μὲ καλάμι καὶ ὁ βοσκὸς (pastor) καὶ ὁ ζευγὰς (arator) [στ. 217-218]. Ὁ Μπρέγκελ γνωρίζει ὅσο κανεὶς ἄλλος νὰ ζωγραφίζει τὴ φρίκη καὶ ἄν, ἐπὶ παραδείγματι, στὸν Θρίαμβο τοῦ θανάτου βλέπουμε, στὴν πιὸ ἀποκρουστικὴ ἐκδοχή του, τὸ ἀδυσώπητο πρόσωπο τοῦ θανάτου, στὴν Πτώση τοῦ Ἰκάρου βλέπουμε τὸ ἀδυσώπητο πρόσωπο τῆς ζωῆς, τῆς ζωῆς ποὺ προχωράει ἀδιάφορη γιὰ τὸ κακὸ ποὺ συντελεῖται γύρω της, γιὰ τὸν πόνο καὶ τὸν θάνατο τοῦ ἄλλου. «Κανένα ἀλέτρι δὲν σταματάει γιὰ τὸν θάνατο ἑνὸς ἀνθρώπου», λέει μιὰ φλαμανδικὴ παροιμία, τὴν ὁποία οἱ ἑρμηνευτὲς συνδέουν μὲ τὸν ἐν λόγῳ πίνακα. [ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΟ: Σταῦρος Ζουμπουλάκης: Ἀδυσώπητη ζωή. «Τὸ Μυρολόγι τῆς φώκιας» (2001)].

Post popolari in questo blog

Η παραβολή της τελικής κρίσης

Immagine
Ὅ ταν δ ὲ   ἔ λθ ῃ   ὁ  υ ἱὸ ς το ῦ   ἀ νθρ ώ που  ἐ ν τ ῇ  δ ό ξ ῃ  α ὐ το ῦ  κα ὶ  π ά ντες ο ἱ   ἅ γιοι  ἄ γγελοι μετ’ α ὐ το ῦ , τ ό τε καθ ί σει  ἐ π ὶ  θρ ό νου δ ό ξης α ὐ το ῦ · Κα ὶ  συναχθ ή σεται  ἔ μπροσθεν α ὐ το ῦ  π ά ντα τ ὰ   ἔ θνη, κα ὶ   ἀ φοριε ῖ  α ὐ το ὺ ς  ἀ π'  ἀ λλ ή λων,  ὥ σπερ  ὁ  ποιμ ὴ ν  ἀ φορ ί ζει τ ὰ  πρ ό βατα  ἀ π ὸ  τ ῶ ν  ἐ ρ ί φων, κα ὶ  στ ή σει τ ὰ  μ ὲ ν πρ ό βατα  ἐ κ δεξι ῶ ν α ὐ το ῦ  τ ὰ  δ ὲ   ἐ ρ ί φια  ἐ ξ ε ὐ ων ύ μων. Τ ό τε  ἐ ρε ῖ   ὁ  βασιλε ὺ ς  το ῖ ς  ἐ κ δεξι ῶ ν  α ὐ το ῦ · δε ῦ τε , ο ἱ  ε ὐ λογημ έ νοι το ῦ  πατρ ό ς μου, κληρονομ ή σατε τ ὴ ν  ἡ τοιμασμ έ νην  ὑ μ ῖ ν βασιλε ί αν  ἀ π ὸ  καταβολ ῆ ς κ ό σμου·  ἐ πε ί νασα γ ὰ ρ κα ὶ   ἐ δ ώ κατ έ  μοι φαγε ῖ ν,  ἐ δ ί ψησα κα ὶ   ἐ ποτ ί σατ έ  με, ξ έ νος  ἤ μην κα ὶ  συνηγ ά γετ έ  με, γυμν ὸ ς κα ὶ  περιεβ ά λετ έ  με,  ἠ σθ έ νησα κα ὶ   ἐ πεσκ έ ψασθ έ  με,  ἐ ν φυλακ ῇ   ἤ μην κα ὶ   ἤ λθετε πρ ό ς με . Τ ό τε  ἀ ποκριθ ή σονται α ὐ τ ῷ  ο ἱ  δ ί καιοι λ έ γοντες·
Continua a leggere

Μάσιμο Ρεκαλκάτι: «Η νύχτα της Γεθσημανής»

Immagine
Το δίδαγμα της Γεθσημανής είναι ότι το να είμαστε χωρίς Θεό σημαίνει να είμαστε πιο κοντά στον Θεό και ότι η εμπειρία της απουσίας του Θεού φέρνει, παραδόξως, τον Θεό πιο κοντά στον άνθρωπο. Αλλά αυτή η εγγύτητα δεν είναι απλώς παραμυθητική . Σε αυτή βρίσκουμε μάλλον την πιο βαθιά εμπειρία της προσευχής. Το αποκορύφωμα της προσευχής δεν είναι η ανάκτηση δυνάμεων που χρειάζεται το Εγώ για να ανταπεξέλθει σε μια δύσκολη δοκιμασία, αλλά μια πράξη αφοπλισμού, παράδοσης, άνευ όρων προσφοράς πέρα ​​από το Εγώ. « Ας μη γίνει όμως το δικό μου θέλημα , αλλά το δικό σου ». Ο Ιησούς ολοκληρώνει το πάθος του. Έτσι ο Εαυτός παραδίνεται , υποχωρεί , αφήνεται στον Άλλο , παρόλο που ο Άλλος - και αυτή είναι η απόλυτη δοκιμασία - δεν ανταποκρίνεται. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει παρουσία του Θεού στη Γεθσημανή, παρά μόνο με τη μορφή της πιο ριζοσπαστικής απουσίας του. Μάσιμο Ρεκαλκάτι ,  Η νύχτα της Γεθσημανή , Κέλευθος, Αθήνα, 2021 [η μετάφραση εδώ είναι του συντάκτη του ιστολογίου ]. Prologo L&
Continua a leggere