Ἡ διδασκαλία τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας γιά τήν τεχνητή διακοπή τῆς κύησης

Κατά τήν ἑορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ ἡ Ὀρθόδοξη παράδοση ἑορτάζει τή σύλληψη τοῦ Χριστοῦ, ἐνῶ κατά τήν ἑορτή τῆς Ὑπαπαντῆς θυμᾶται τόν Ἰωάννη τόν Πρόδρομο νά ἀναπηδᾶ ἀπό χαρά στήν κοιλιά τῆς μητέρας του στό ἄκουσμα τῆς φωνῆς τῆς ἐγκύου Θεοτόκου. Ἤδη στήν κοιλιά τῆς μητέρας του, ὁ καθένας ἀπό ἐμᾶς ἀποτελεῖ ἕνα πνευματικό δημιούργημα, ἕνα πρόσωπο πού δημιουργήθηκε κατεἰκόνα Θεοῦ, προκειμένου νά χαίρεται μέ τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ. Ὡς ἐκ τούτου, ἀπό τήν ἀρχή ἡ Ἐκκλησία καταδίκασε τήν πρακτική τῆς ἐπιλεκτικῆς ἔκτρωσης ὡς βρεφοκτονία. Ἤδη στή Διδαχή τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ καταγραωή τῶν ἐκκλησιαστικῶν πρακτικῶν καί διατάξεων τοῦ πρώτου αἰῶνα, ἡ ἀπόρριψη τῆς ἔκτρώσης ὑπῆρξε ρητή ἀρχή τῆς νέας πίστης, ἡ ὁποία—παράλληλα πρός τήν ἀπόρριψη τῆς ἔκθεσης τῶν παιδιῶν καί τῆς θανατικῆς ποινῆς—κατεδείκνυε ὅτι ἡ χριστιανική πίστη ἦταν ἀντίθετη στήν ἀφαίρεση τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς, ἀκόμη καί σέ ἐκείνες τίς περιπτώσεις ὅπου ὁ εἰδωλολατρικός πολιτισμός τήν θεωρούσε ὡς μία νόμιμη ἤ καί ἀναγκαία διαδικασία. Ἡ ἀνθρώπινη ὕπαρξη εἶναι κάτι περισσότερο ἀπό τό σταδιακά ἀναδυόμενο ἀποτέλεσμα μιᾶς φυσικῆς διεργασίας. Ἡ ζωή ἀρχίζει ἀπό τή στιγμή τῆς σύλληψης. Ἡ ἀξίωση τοῦ παιδιοῦ στήν ἐκ μέρους μας ἠθική προσέγγιση εἶναι ἀπόλυτη ἀπό αὐτή τήν πρώτη στιγμή, ἐνῶ ἀπαγορεύεται στούς χριστιανούς νά χύσουν ἀθῶο αἷμα σέ οἱποιοδήποτε στάδιο τῆς ἀνάπτυξης τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ Ἐκκλησία ἀναγνωρίζει ἀσφαλῶς ὅτι υπάρχουν πολλές περιπτώσεις διακοπῆς τῆς κύησης λόγῳ φτώχειας, ἀπελπισίας, ἐξαναγκασμοῦ ἤ κακοποίησης, ἐπιδιώκοντας νά ἀνοίξει μία ὁδό συμφιλίωσης. Παρόλα αὐτά, καθώς ἡ πράξη τῆς ἔκτρωσης ἀποτελεῖ ἀπό ἀντικειμενική ἄποψη μία τραγωδία, ἡ ὁποία ἀφαιρεῖ μία ἀθώα ἀνθρώπινη ζωή, ἡ συμφιλίωση θά πρέπει νά περιλαμβάνει τήν ἀναγνώριση αὐτῆς τῆς ἀλήθειας πρίν τήν πλήρη μετάνοια, συμφιλίωση καί θεραπεία. Ἐπιπλέον, ἡ Ἐκκλησία ὀφείλει νά εἶναι ἕτοιμη κάθε στιγμή—ἐφ᾽ ὅσον πραγματικά ἐπιθυμεῖ νά ἐπιβεβαιώσει τήν ἀξία κάθε ζωῆς—νά προστρέχει σέ βοήθεια τῶν γυναικῶν, οἱ ὁποῖες βρίσκονται σέ κατάσταση ἀνεπιθύμητης ἐγκυμοσύνης, εἴτε αὐτή εἶναι ἀποτέλεσμα βιασμοῦ εἴτε συναινετικῆς σεξουαλικῆς σχέσης, καθώς καί στίς περιπτώσεις τῶν ἑτοιμόγεννων πού ὑποφέρουν ἀπό ἀνέχεια, ἐκμετάλλευση ἤ ἀπό ἄλλες δυσμενεῖς συνθήκες, παρέχοντας σέ αὐτές ὑλική καί συναισθηματική ὑποστήριξη, πνευματική ἀρωγή καί κάθε διαβεβαίωση γιά τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, τόσο κατά τή διάρκεια, ὅσο καί μετά τήν ἐγκυμοσύνη.

👉 Ὑπέρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς. Τό κοινωνικό ἦθος τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας (2020), §25.

Piero della Francesca (1455-1465) La Madonna del parto

Βασικὸ θέμα γιὰ τὴν προσέγγιση τῶν βιοηθικῶν θεμάτων στὸ ἐπίπεδο τῆς ἀρχῆς τῆς ζωῆς εἶναι ἡ κατανόηση τῆς φύσεως τοῦ ἐμβρύου καὶ στὴν προεμφυτευτικὴ φάση καὶ μετὰ τὴν ἐμφύτευση, στὰ διάφορα στάδια τῆς ἀνάπτυξής του.
Ὡς Ἐκκλησία ἐπιμένουμε στὴν «ἐξ ἄκρας συλλήψεως» ἀρχὴ τοῦ ἀνθρώπου, βασιζόμενοι καὶ στὰ βιολογικὰ δεδομένα καὶ σὲ σαφεῖς μαρτυρίες τῆς Ἁγίας Γραφῆς καὶ τῶν Πατέρων. Θεολογικὸ ἐπιχείρημα ὑπὲρ αὐτῆς ἀποτελεῖ ἡ ψυχοσωματικότητά του. Ἀπὸ τὴν στιγμὴ ποὺ ἀρχίζει νὰ οἰκοδομεῖται τὸ σῶμα, συνυπάρχει ἡ ψυχή. Ὑπὸ τὴν ἔννοια αὐτήν, τὸ ἔμβρυο εἶναι ἄνθρωπος ὄχι ἐν δυνάμει ἀλλὰ ἐν ἐξελίξει. Ἐν δυνάμει ἄνθρωπος σημαίνει ὄχι ἄνθρωπος. Τὸ ζεῦγος ἑνὸς ὠαρίου μὲ ἕνα σπερματοζωάριο πρὸ τῆς γονιμοποίησης εἶναι δυνάμει ἄνθρωπος. Μετὰ τὴ γονιμοποίηση εἶναι ἐν ἐξελίξει ἄνθρωπος. Τὸ ἔμβρυο εἶναι τέλειος ἄνθρωπος κατὰ τὴ φύση, ἂν καὶ ἀτελὴς καὶ διαρκῶς τελειούμενος κατὰ τὴ φαινοτυπικὴ ἔκφραση καὶ τὴν ὀργάνωση.
Ἐν συνόψει, τὰ ἔμβρυα τὰ σεβόμαστε ἀπὸ τὴ στιγμὴ τῆς πρώτης ὑποψίας ὅτι κατέχουν τὴν ἀνθρώπινη φύση, ὄχι μόνο γιατὶ εἶναι κάτι μεγάλο ποὺ ἐπακριβῶς γνωρίζουμε, ἀλλὰ κυρίως γιατὶ κρύβουν ἕνα μυστήριο ποὺ πάντα θὰ ἀγνοοῦμε. Ὁ σεβασμὸς σὲ αὐτὸ ποὺ ἀγνοοῦμε φωτίζει περισσότερο ἀπὸ τὸ θράσος ποὺ γεννιέται ἀπὸ αὐτὸ ποὺ μισογνωρίζουμε. Ἀπὸ αὐτὴ τὴ θέση ξεκινάει ἡ βιοηθική προσέγγισή μας.

👉 Ἀπὸ ὁμιλία στὴν Τακτικὴ Σύνοδο τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, 9 Ὀκτωβρίου 2014, τοῦ Μητροπολίτου Μεσογαίας & Λαυρεωτικῆς Νικολάου (Χατζηνικολάου), μὲ θέμα: «Βιοηθικὰ διλήμματα καὶ ποιμαντικοὶ προβληματισμοί γιὰ τὴ ἀρχὴ τῆς ζωῆς».