Διαφορετικοί τύποι θρησκευτικού μαθήματος των Θρησκευτικών

Κατηχητικό είναι ένα μάθημα που απευθύνεται αυτονοήτως σε ήδη πιστούς. Ομολογιακό είναι ένα μάθημα που επικεντρώνεται σε μια συγκεκριμένη πίστη, χωρίς να προϋποθέτει να ανήκει κάποιος σε αυτήν. Στην ελληνική δημόσια συζήτηση, ταυτίζονται οι όροι «ομολογιακό» και «κατηχητικό», αντιδιαστελλόμενοι σε ένα υποθετικό πλήρως «θρησκειολογικό» μάθημα (υποχρεωτικό, εξειδικευμένο μάθημα, εκτεινόμενο σε αριθμό ετών, στο οποίο διδάσκονται με ισότιμο τρόπο και ουδετερότητα οι θρησκείες του κόσμου - κάτι, άλλωστε, που θα ήταν εξουθενωτικό για τον μαθητή), καθιστώντας έτσι απολύτως ανέφικτη τη σοβαρή συζήτηση.

Πληροφορίες από άρθρο του Σωτήρη Μητραλέξη:

Το μάθημα των Θρησκευτικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση 

Σήμερα, είτε με το νέο πρόγραμμα σπουδών είτε με το παλαιό, το μάθημα είναι ομολογιακό (δηλαδή: ούτε κατηχητικό, ούτε θρησκειολογικό) και κατ’ επιλογήν (αφού η εξαίρεση από αυτό δεν επιφέρει καμία συνέπεια, σε αντίθεση φερειπείν με την Ιστορία ή τα Μαθηματικά).

Τι θα προτείναμε εμείς;

Αφ’ ης στιγμής το μάθημα δεν είναι κατηχητικό (δηλαδή ένα μάθημα το οποίο απευθύνεται σε πιστούς), αλλά ομολογιακό (δηλαδή ένα μάθημα το οποίο επικεντρώνεται σε μία θρησκεία/ομολογία, παρέχοντας γνώσεις γι’ αυτήν, χωρίς να αποκλείεται εμβριθής ενημέρωση για άλλα θρησκεύματα), δεν θα πρέπει να συναρτάται με το θρήσκευμα (ή την έλλειψη αυτού) του μαθητή.

Όποιος τελειώνει το σχολείο στην Ελλάδα οφείλει να γνωρίζει οπωσδήποτε κάποια πράγματα για τον ορθόδοξο χριστιανισμό, αλλιώς αδυνατεί να καταλάβει τη χώρα στην οποία ζει και την υποχρεωτική εκπαίδευση της οποίας έχει ολοκληρώσει — του λείπουν βασικές, θεμελιώδεις γνώσεις. Γνώσεις όπως: γιατί οι ορθόδοξοι φτιάχνουν εικόνες, σε τι Θεό πιστεύουν, πώς διαμορφώθηκε η πίστη τους, τι γιορτάζουν και γιατί, κλπ. Έλλειψη τέτοιων γνώσεων, για κάποιον που ζει στην Ελλάδα, σημαίνει ελλιπή εγγραμματοσύνη, κατά τον ίδιο τρόπο που θεωρούνται εκ των ων ουκ άνευ γνώσεις όπως το πού είναι η Πρέβεζα, πώς λύνονται οι δευτεροβάθμιες εξισώσεις, ή τι έγινε το 1940 (Ένας Ιταλός με ιταλική εθνική συνείδηση δεν μπορεί να ζητήσει στο ελληνικό σχολείο την απαλλαγή του από το μάθημα της Ιστορίας ή της Γεωγραφίας, ώστε να διδαχθεί τις αντίστοιχες ιταλικές για λόγους συνείδησης — και ευλόγως).

Αυτές τις γνώσεις ο απόφοιτος υποχρεωτικής εκπαίδευσης πρέπει να τις έχει, ανεξάρτητα από την θρησκευτική του πίστη ή την έλλειψη αυτής. Και φυσικά, αυτό το μάθημα εννοείται πως είναι υποχρεωτικό — δεν εξαιρείσαι άνευ επιπτώσεων από τη Φυσική ή τη Φιλοσοφία ή τη Λογοτεχνία, επειδή… διαφωνείς με αυτές (αντιθέτως, το μάθημα των Θρησκευτικών στην Ελλάδα σήμερα είναι de facto μάθημα επιλογής). Υποχρεωτικό μάθημα, λοιπόν, κυρίως ομολογιακό, μη-κατηχητικό (μη απευθυνόμενο σε πιστούς).

Οι παρατηρήσεις αυτές δεν σχετίζονται άμεσα με την επικαιρότητα και τα νέα προγράμματα του μαθήματος των Θρησκευτικών, αλλά με γενικώτερες συγχύσεις που διαπιστώθηκαν στον δημόσιο λόγο επ’ αφορμή αυτών των συζητήσεων.

* * *

✅ Η άποψη του Σταύρου Ζουμπουλάκη για τη διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών στο σχολείο [14:16 🕒 3΄].

* * *

ΠΗΓΗ

Τέσσερις διαφορετικοί τύποι θρησκευτικού μαθήματος στα σχολεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης:

1. Μη ομολογιακή θρησκευτική εκπαίδευση.
2. Ομολογιακή θρησκευτική εκπαίδευση κατ’ επιλογήν.
3. Ομολογιακή θρησκευτική εκπαίδευση, υποχρεωτική με δυνατότητες εξαίρεσης.
4. Διδασκαλία πληροφοριών περί θρησκείας (fait religieux), ενσωματωμένη μέσα σε άλλα μαθήματα (Γαλλία).

* * *

👉 ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΑ ➽ προσηλυτίζω: πείθω κπ. να ακολουθήσει τη θρησκεία, το δόγμα που πρεσβεύω || (επέκτ.) προσελκύω κπ., τον πείθω να γίνει οπαδός ιδίως των ιδεολογικών, των φιλοσοφικών, των πολιτικών μου απόψεων [προσήλυτος < πρός + -ηλυ- + -τος < παρακείμενος ἐλήλυθα του ἔρχομαι] ⟶ ἔπηλυς,-υς, -υ (γεν. ἐπήλυδος) επίθ. (για πρόσ.) φερμένος απ’ έξω, ξένος ❎ [προσήλωση, προσηλώνω: από το ΑΕ προσηλόω («καρφώνω») < πρός + ἧλος (καρφί)].