Σύμπαν, επιστήμη και θρησκεία
ΒΙΒΛΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ, ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ, ΘΕΟΛΟΓΙΑ [Μιλτιάδης Κωνσταντίνου]
[00:55-05:35 | 5΄] Η Παλαιά Διαθήκη, τα βιβλία της, η ερμηνεία της, τα εκφραστικά μέσα (γλωσσικά ζητήματα). [10:18-21:36 | 11΄] Γλώσσα και έκφραση στους Ανατολικούς και τους Δυτικούς πολιτισμούς: αφηγήσεις (περιγραφές) και ορισμοί (αφηρημένες έννοιες και ορισμοί). Το μυθολογικό στοιχείο στην Παλαιά Διαθήκη. Η διήγηση για τη δημιουργία του κόσμου: το νόημα του κόσμου, όχι φυσική ιστορία. Οι δύο αφηγήσεις για τη δημιουργία του κόσμου και το σύγχρονο αίτημα για (επιστημονικές) εξηγήσεις. Οι θεολογικοί στόχοι των αφηγήσεων περί δημιουργίας της Παλαιάς Διαθήκης (επικράτηση του μονοθεϊσμού επί Βαβυλώνιας Αιχμαλωσίας, 597-538 πΧ). Η δημιουργία του φωτός, εναλλαγή φωτός και σκότους: το πρώτο πράγμα που δημιουργεί ο Θεός είναι ο χρόνος. Τα βιβλικά κείμενα δεν είναι ούτε επιστημονικά εγχειρίδια ούτε ιστορικές πραγματείες. Διάκριση κτιστού και ακτίστου (ό,τι είναι κτιστό, δεν είναι Θεός). Δημιουργία ουρανίων σωμάτων, ηλίου και σελήνης, δεν τα ονοματίζει καν ο συγγραφέας, ώστε να μην δημιουργήσει σύγχυση στους αναγνώστες. Εναντίον της Βαβυλωνιακής αστρικής λατρείας και της δενδρολατρίας (μονοθεϊσμός αντί για ειδωλολατρία). Λάθος ο όρος μυθολογία, προτιμότερο να μιλάμε για ερμηνεία, για θεολογία. Η κεντρική σημασία του προβλήματος του κακού, στην αρχή της Παλαιάς Διαθήκης. [48:31-49:54 | 2΄] Η Εξαήμερος δημιουργία. Η σημασία του χρόνου για τον Εβραίο (προτεραιότητα Ιστορίας) και του όντος για τον Έλληνα, (προτεραιότητα ουσίας).
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ [Σταύρος Αυγολούπης]
[05:36-10:17 | 5΄] Αρχαία ελληνική επιστήμη, αστρονομία, μύθος και λόγος, Προμηθέας (γνώση). Η θεμελίωση της επιστήμης της αστρονομίας στην Αρχαία Ελλάδα, ορφικά κείμενα, Όμηρος. [22:51-25:52 | 3΄] Η θεωρία του Αναξίμανδρου για τη δημιουργία του σύμπαντος (μοιάζει με τη θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης). Οι θεωρίες των λοιπών φυσικών, προσωκρατικών φιλοσόφων. [40:28-43:06 | 3΄] Η επικαιρότητα του Αριστοτέλη και στον χώρο της αστρονομίας. [49:55-53:31 | 3΄] Μεγάλη Έκρηξη, Αριστοτέλης, Νεύτων, Αϊνστάιν: ο χώρος και ο χρόνος. Η σύγχρονη κβαντική φυσική. Το βέλος του χρόνου και η εντροπία (το κακό γίνεται εύκολα, ενώ το καλό δύσκολα).
ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ [Χρήστος Ελευθεριάδης, Γιάννης Σειραδάκης]
[25:47-31:07 | 5΄] Οι πρώτες στιγμές της δημιουργίας του σύμπαντος (Μεγάλη Έκρηξη). Πίσω από το σημείο μηδέν (10-43’’) δεν μπορούμε να δούμε… Δημιουργία σωματιδίων, πρωτόνια και νετρόνια. Το αρχέγονο σύμπαν: υδρογόνο και ήλιον (και άλλα στοιχεία). Δημιουργία του κόσμου εκ του μηδενός. Επιστημονική αβεβαιότητα των φυσικών επιστημών. Ύλη και αντιύλη. Τυχαιότητα και σκοπιμότητα της δημιουργίας (η ασύλληπτη από τον ανθρώπινο νου κβαντική διακύμανση του κενού). Πρβλ. Σειραδάκη. [32:40-39:01 | 7΄] Από το σύμπαν της σταθερής κατάστασης, στο κλειστό και σφαιρικό σύμπαν (Αϊνστάιν) και στη θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης. Η κοσμολογική σταθερά. Η συνεισφορά στην επιστήμη του Βέλγου Φυσικού και Ρωμαιοκαθολικού ιερέα Ζωρζ Λεμαίτρ, ο οποίος εισηγήθηκε πρώτος αυτό που αργότερα έγινε γνωστό ως η θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης (Big Bang) για τη γέννηση του Σύμπαντος, την οποία ο ίδιος είχε ονομάσει «υπόθεση του πρωταρχικού ατόμου». Η αυτοδιορθούμενη διάσταση της επιστήμης, πορεία μέσω δοκιμών, λαθών και διορθώσεων. Θεωρητικές προβλέψεις (υποθέσεις) και πειραματικές επιβεβαιώσεις (ή διαψεύσεις). Η σημασία του άνθρακα στην ανθρώπινη ύπαρξη (από το ήλιον στον άνθρακα). Τα νετρίνα και η αλληλεπίδρασή τους. [42:43-44:50 | 2΄] Το CERN, το σωματίδιο του Θεού και η ύπαρξη της μάζας των σωματιδίων (πεδίο Higgs, το εμπόδιο στην κίνηση).
[21:48-22:50 | 2΄] Οι δύο θεωρίες για τη δημιουργία του σύμπαντος: Μεγάλη Έκρηξη και Σταθερή Κατάσταση. [31:08-32:39 | 2΄] Διαστολή και συστολή του σύμπαντος. Ανοιχτό, κλειστό και επίπεδο σύμπαν. [39:02-40:14 | 2΄] Οι ισορροπίες στο σύμπαν, αντίρροπες δυνάμεις και ενέργειες. Η πιθανολογούμενη ύπαρξη μιας σκοτεινής, αόρατης ενέργειας. Καμία θεωρία δεν είναι εντελώς ικανοποιητική. [44:51-48:31 | 3΄] Ο χρόνος, φυσική ποσότητα. Δημιουργία του κόσμου, του χρόνου και του χώρου κατά τη θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης (εποχή του πληθωριστικού σύμπαντος). Πρβλ. Ελευθεριάδη. [47:31 | 1΄] Επιστήμη και Θρησκεία: δεν υπάρχει αντιπαράθεση, αλλά σεβασμός.