Ανεξιθρησκία, ειδωλολατρία και άλλα θηλυκά σε -ία

Τα θηλυκά ουσιαστικά σε –ία , –εία → γράφονται με «ει» όταν προέρχονται από ρήμα, και με «ι» όταν προέρχονται από ουσιαστικό.

Π.χ. ειδωλολατρία, πρωτοπορία κλπ. (και όχι σε -εία), διότι προέρχονται από ουσιαστικά (ειδωλολάτρης, πρωτοπόρος) και όχι από ρήματα.

Πιο συγκεκριμένα, όλα τα ουσιαστικά που προέρχονται από ρήματα σε -εύω / -εύομαι γράφονται με -ει- : λατρεύω > λατρεία, πορεύομαι > πορεία, καπηλεύομαι > καπηλεία [εκμεταλλεύομαι μια ιδεολογία, ένα ιδανικό, ένα πρόσωπο ηρωικό, σεβαστό ή με μεγάλο κύρος, για ιδιοτελείς σκοπούς που σχετίζονται κυρίως με τη δημόσια ζωή].

Οι λέξεις ωστόσο ειδωλολατρία, πρωτοπορία, πατριδοκαπηλία και άλλες, που φαίνεται να έχουν β΄ συνθετικό αυτά τα ουσιαστικά, γράφονται με -ι-. Αυτό συμβαίνει διότι οι λέξεις αυτές δεν προέρχονται από σύνθεση (π.χ. πρώτος + πορεία) αλλά είναι παρασύνθετες και προέρχονται από τα επίθετα ειδωλολάτρης, πρωτοπόρος, πατριδοκάπηλος κτλ.

  • Λατρεία, αλλά αρχαιολατρία, ειδωλολατρία, ζωολατρία, τυπολατρία, εικονολατρία, μοιρολατρία, πατριδολατρία, προγονολατρία, προσωπολατρία, τυπολατρία.
  • Δουλεία, αλλά εθελοδουλία, κοιλιοδουλία.
  • Πορεία, αλλά αεροπορία, πεζοπορία, πρωτοπορία, βραδυπορία, ανεμοπορία, ποντοπορία, ωκεανοπορία.
  • Καπηλεία, αλλά αρχαιοκαπηλία, πατριδοκαπηλία, πολεμοκαπηλία, προγονοκαπηλία.
  • Ανδρεία, αλλά ανανδρία.
  • Θρησκεία, αλλά ανεξιθρησκία , αρνησιθρησκία.

Από την κωμική, τηλεοπτική σειρά «Οι Σαββατογεννημένες»,
που προβλήθηκε τη σεζόν 2003-2004 από τον τηλεοπτικό σταθμό Mega.
Το σενάριο ήταν του Γιώργου Καπουτζίδη